BÀI THUỐC TIÊU DAO TÁN

TIÊU DAO TÁN (Hòa tễ cục phương) 1. Cấu tạo bài thuốc: Sài hồ 40g  Đương quy 40g Bạch thược 40g Bạch truật 40g Bạch linh...

TIÊU DAO TÁN
(Hòa tễ cục phương)

1. Cấu tạo bài thuốc:

1. Sài hồ 40g 
2. Đương quy 40g
3. Bạch thược 40g
4. Bạch truật 40g
5. Bạch linh 40g
6. Chích thảo 20g

2. Cách dùng:

    Các vị tán thành bột, uống mỗi lần 8g với nước Gừng và Bạc hà. Có thể dùng thuốc sắc liều thích hợp.

3. Công dụng:

    Sơ can giải uất, kiện tỳ dưỡng huyết. 

4. Chủ trị:

• Chữa các bệnh Hysteria, suy nhược thần kinh.
• Chữa thống kinh cơ năng (gia thêm Thục địa gọi là Hắc tiêu dao tán).
• Chữa viêm gan mạn (bỏ Bạc hà, Sinh khương thêm Ô tặc cốt, Đẳng sâm).
• Chữa đau dây thần kinh liên sườn (bỏ Bạch truật thêm Hương phụ).

5. Phân tích:

    Bài này do Tứ nghịch tán gia giảm mà thành bài thuốc thường dùng để sơ can lý tỳ. Trong bài này:

• Sài hồ: Sơ can giải uất là quân. 
• Đương quy, Bạch thược: Bổ huyết dưỡng can là thần. 
• Phục linh, Bạch truật, Cam thảo: Kiện tỳ bổ trung là tá. 
• Sinh khương: Giúp cho Đương quy, Bạch thược điều hòa khí huyết. 
• Bạc hà: Giúp cho Sài hồ sơ can giải uất. 
• Cam thảo: Điều hòa các vị thuốc và hòa hoãn cơn đau. 
• Các vị thuốc này là sứ.

    Tiêu dao tán là vì chứng can uất huyết hư mà đặt ra. Can giữ chức tướng quân, thuộc mộc mà tính thích điều đạt, là tạng tàng trữ huyết, thể là âm mà công dụng là dương. Nếu tình chí không thoải mái, can mất sự nhu hoãn làm cho can khí hoành nghịch, các chứng sườn đau nóng rét theo đó mà ra. Phương pháp chữa trước phải thuận theo tính điều đạt của can, khai thông thử khí bị uất át, bài này dùng những thứ sơ can, giải uất là dùng ý ở chỗ đó. Nhưng đồng thời can mộc gây bệnh thường hay xâm phạm đến tỳ thổ, cho nên phối hợp với các bổ tỳ kiện vận để chống lại sự xâm phạm của mộc. Vả lại can khí hữu dư thì can huyết bất túc cho nên can uất dễ gây thiếu máu, bài này phối hợp cả thuốc dưỡng huyết hòa vinh. Cách dùng ý lập pháp của nó rất là chu đáo, trên lâm sàng thường hay dùng.

6. Phụ phương:

• Đan Chi Tiêu dao tán (Tiêu dao tán gia Chi tử, Đan bì): Chủ trị can uất mà hỏa vượng do tăng thêm công dụng sơ can thanh nhiệt.
• Hắc tiêu dao tán (Tiêu dao tán gia Sinh địa hoặc Thục địa): Chủ trị can uất mà huyết hư nhiều do tăng thêm công dụng dưỡng huyết.